Ένας λαός εκφράζει το ύψος του πολιτισμού του, και ταυτόχρονα πιστοποιεί τη σφριγηλή λειτουργία της εθνικής μνήμης, της τόσο αναγκαίας για την μελλοντική του επιβίωση- τιμώντας τις φυσιογνωμίες εκείνες (εθνικές, πνευματικές, επιστημονικές), που το πέρασμά τους από τη ζωή άφησε, με το έργο που απετέλεσαν, ανεξίτηλα σημάδια της παρουσίας τους, μιας παρουσίας που πάντοτε εμπνέει τις επερχόμενες γενιές. Ο Ηπειρωτικός χώρος είναι φορτωμένος από τη δημιουργική δράση πολλών τέκνων του που ξεχώρισαν στο παρελθόν, δράση που συγκροτεί την πολύτιμη κληρονομιά του Ηπειρωτικού λαού. Η «Εταιρεία Ηπειρωτικών Μελετών», που έργο πρώτο και μεγάλο έταξε την αξιοποίηση αυτής της ανεκτίμητης πνευματικής και πολιτιστικής παράδοσης, ήταν φυσικό να τιμήσει όλους εκείνους που πρωτοπόρησαν στη δημιουργία της, να στήσει προτομές και ανδριάντες ή άλλες μνημειακές συνθέσεις. Ποιο σημαντικές εξ αυτών είναι οι ακόλουθες: Κώστας Κρυστάλλης (1868-1894):Τα αποκαλυπτήρια της προτομής πραγματοποιήθηκαν στις 31 Μαΐου 1959 και η τοποθέτηση έγινε στο «Άλσος των Ιωαννίνων» που από τότε πήρε την ονομασία «Άλσος των ποιητών» Γεώργιος Ζαλοκώστας (1805-1858): Η τελετή των αποκαλυπτηρίων της προτομής του έγινε στις 20 Απριλίου 1960 Παναγιώτης Αραβαντινός (1809-1870): Τα αποκαλυπτήρια της προτομής έλαβαν χώρα στις 3 Ιουλίου 1960 Χρήστος Χρηστοβασίλης (1860-1937): Την Κυριακή 23 Ιουνίου 1963 έγιναν τα αποκαλυπτήρια της προτομής στο «Άλσος των ποιητών» Κωνσταντίνος Κανάρης: Η Ε.Η.Μ. τίμησε τον ένδοξο πυρπολητή του 1821 με την ανέγερση προτομής του στην είσοδο της Πάργας όπου και σύμφωνα με το προσωπικό του ημερολόγιο εικάζεται πως είναι η περιοχή που γεννήθηκε και έζησε τα παιδικά του χρόνια. Μητροπολίτης Αργυροκάστρου Παντελεήμων: Η προτομή του στήθηκε στο Πάρκο της πόλης. Γεώργιος Χατζής- Πελλερέν (1881-1930): Η Ε.Η.Μ. φιλοτέχνησε την προτομή του και την έστησε στο Άλσος των ποιητών, τα αποκαλυπτήρια της οποίας έγινα το 1973. Προτομή του Πύρρου: Η προτομή του βασιλιά Πύρρου φιλοτεχνήθηκε με βάση αντίγραφο αρχαίας προτομής που βρίσκεται στο Μουσείο της Νεάπολης. Η τοποθέτηση της προτομής έγινε στην κεντρική πλατεία των Ιωαννίνων απ’ όπου και μεταφέρθηκε μετά από κατ’ εξακολούθηση βανδαλισμών σε βάρος της. Η Ε.Η.Μ. υποχρεώθηκε να την εγκαταστήσει αργότερα στο μέγαρό της.